Άνοια ή Κατάθλιψη; Πως να τις ξεχωρίσετε
Πρόκειται για ένα ερώτημα που απασχολεί γιατρούς, ασθενείς και συγγενείς νοσούντων. Όλοι έχουμε συνδέσει την άνοια με έκπτωση των νοητικών λειτουργιών και έλλειψη προσανατολισμού. Στην ουσία στα πρώιμα στάδια της νόσου Alzheimer, η νόσος εκδηλώνεται με αλλαγές στη συμπεριφορά , όπως έντονη θλίψη, κοινωνική απομόνωση, καθώς και παραίτηση από δραστηριότητες που στο παρελθόν, το άτομο έκανε με ευχαρίστηση. Γι’ αυτό και η διάγνωση είναι δύσκολη.
Τι είναι η μετωποκροταφική άνοια;
Επιπλέον υπάρχει και μια άλλη μορφή άνοιας, η λεγόμενη μετωποκροταφική, όπου τόσο στα πρώιμα όσο και στα όψιμα στάδια παρατηρούνται έντονες διαταραχές συμπεριφοράς , από απάθεια, παραίτηση, έλλειψη ορθής κρίσης ως απώλεια ελέγχου των καταστάσεων και επιθετικότητα. Γενικότερα, έχει παρατηρηθεί ότι όσο προχωράει η άνοια επιτείνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου, όπως τυχόν εγωιστικές τάσεις ή ευερεθιστότητα ή καχυποψία ή τάση προς τη μελαγχολία.
Τι είναι η ψευδοάνοια;
Από την άλλη, δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που ζητάνε τη συμβουλή του νευρολόγου για έντονα προβλήματα μνήμης και δυσκολίες συγκέντρωσης καθημερινά και μετά τη λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού αποκαλύπτονται έντονες καταστάσεις στρες ή συγκρουσιακές σχέσεις στο περιβάλλον. Ακόμα και άτομα νεαρής ηλικίας καταφθάνουν στα νευρολογικά ιατρεία με αγωνία και φόβο για άνοια , ιδιαίτερα αν έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό. Εδώ σε ερωτήσεις για τυχόν συμπτώματα κατάθλιψης, όπως διαταραχές ύπνου, αίσθημα θλίψης, μειωμένη ενέργεια, απαντούν θετικά. Πρόκειται για τη λεγόμενη «ψευδοάνοια».
Πως γίνεται η διάγνωση;
Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τα πρώιμα συμπτώματα της άνοιας από την κατάθλιψη. Γι’ αυτό πέρα από τη μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου και τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις για τη διερεύνηση στα πλαίσια της άνοιας, πολύ σημαντική είναι η λήψη του ιστορικού. Οι πληροφορίες πρέπει να λαμβάνονται όχι μόνο από το ίδιο το άτομο, αλλά και από άτομα του στενού περιβάλλοντος, για παράδειγμα σύντροφο ή παιδιά.
Πως μπορούμε να την ξεχωρίσουμε από την κατάθλιψη;
Σε γενικές γραμμές τα άτομα με άνοια δεν ενοχλούνται τόσο τα ίδια, όσο το στενό περιβάλλον τους για τα προβλήματα μνήμης. Η πορεία των συμπτωμάτων είναι διαρκώς επιδεινούμενη. Η ικανότητα προσανατολισμού είναι ιδιαίτερα επηρεασμένη και στα διάφορα τεστ μνήμης οι ανοϊκοί παρουσιάζουν σταθερά μειωμένη απόδοση.
Αντίθετα κάποιος με κατάθλιψη, παραπονιέται συνεχώς στο περιβάλλον του για τα προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης. Η πορεία των συμπτωμάτων του παρουσιάζει κατά καιρούς διακυμάνσεις, ανάλογα με τη διάθεση. Ο προσανατολισμός δεν είναι συνήθως επηρεασμένος και τα τεστ μνήμης, αν δεν υπάρχει έντονη έλλειψη συγκέντρωσης στα πλαίσια της κατάθλιψης, είναι φυσιολογικά. Σε αντίστοιχες ερωτήσεις τα άτομα εμφανίζουν κι άλλα συμπτώματα κατάθλιψης όπως διαταραχές ύπνου, ελαττωμένη ενέργεια και διάθεση, απαισιοδοξία, απώλεια βάρους, συναισθηματικές διακυμάνσεις, μειωμένη libido. Με τη λήψη αντικαταθλιπτικών στους ασθενείς αυτούς βελτιώνεται εντυπωσιακά η μνήμη και η συγκέντρωση, πράγμα που δε συμβαίνει με τους ανοϊκούς.
Κατά συνέπεια, για να απαντήσουμε στο ερώτημα άνοια ή κατάθλιψη απαιτείται η προσεκτική παρατήρηση από το άτομο και το στενό του περιβάλλον καθώς και η σωστή διερεύνηση από την πλευρά του γιατρού. Οι δύο νοσολογικές οντότητες είναι τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά έχουν και πολλές αλληλεπικαλύψεις. Η σωστή διάγνωση συνεπάγεται σωστή ενημέρωση, κατάλληλη θεραπεία και βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Η Σταυρούλα Θωμοπούλου είναι Ειδική Νευρολόγος με επιπλέον ειδίκευση στη Ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής κατεύθυνσης στη Γερμανία. Κλείστε ραντεβού για μια εξατομικευμένη θεραπεία που θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής σας.