Τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου φυσιολογικά;
Παρακολουθώντας την ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο με εγκεφαλογράφημα κατά τη διάρκεια του ύπνου διακρίνουμε τις εξής φάσεις :
- Στάδιο ελαφρύ ύπνου
- Στάδιο πιο βαθύ ύπνου
- REM φάση (rapideyemovements), όπου έχουμε έντονες κινήσεις ματιών, έντονη δραστηριότητα στην καρδιά, έντονη αναπνευστική λειτουργία και εμφανίζονται τα όνειρα (καταλαμβάνει το 20-25% του συνολικού χρόνου του ύπνου)
Πότε έχουμε διαταραχές ύπνου;
Διαταραχές ύπνου εμφανίζει ένα άτομο όταν δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή να διατηρήσει τον ύπνο του στη διάρκεια της νύχτας ή όταν έχουμε κακή ποιότητα ύπνου τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για ένα μήνα.
Ποιες είναι οι συνέπειες των παρατεταμένων αυπνιών για μεγάλο διάστημα;
Ένας ενήλικας γενικά χρειάζεται περίπου 7-8 ώρες συνεχούς ύπνου προκειμένου να είναι λειτουργικός. Είναι προφανές λοιπόν ότι η έλλειψη ύπνου προκαλεί εκτός από μειωμένη απόδοση και κούραση την επόμενη μέρα, νευρικότητα, πονοκεφάλους, δυσθυμία και διαταραχές συγκέντρωσης. Δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που παραπονιούνται για απώλεια μνήμης και τελικά πίσω από αυτό το σύμπτωμα κρύβεται χρόνια αυπνία.
Ποιες είναι οι αιτίες που οφείλονται για τις διαταραχές ύπνου;
Έχουμε δυο μεγάλες κατηγορίες :
Α. Μη οργανικές αιτίες
Εδώ δεν υπάρχει κάποια εξήγηση για το αίτιο. Περιλαμβάνονται φαινόμενα, όπως υπνοβασία, πολύ έντονοι εφιάλτες, νυχτερινή ενούρηση, ομιλία κατά τον ύπνο. Τις περισσότερες φορές οι καταστάσεις αυτές δεν έχουν βλαπτικές συνέπειες για την υγεία.
Β. Οργανικές αιτίες
- Υπνική Άπνια: Είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από πλήρη ή μερική διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο διάρκειας πάνω από δέκα δευτερόλεπτα και συνοδεύεται από ροχαλητό. Η διάγνωση και αντιμετώπιση γίνεται σε ειδικά κέντρα.
- Ναρκοληψία: Είναι μια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτα επεισόδια ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας και μεγάλη κόπωση παρά τις επαρκείς ώρες ύπνου.
Σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών: Επίσης νευρολογικής φύσης, όπου ο ασθενής σε κατάσταση ηρεμίας, ειδικά το βράδυ στον ύπνο, αισθάνονται έντονα μουδιάσματα και πόνο στα πόδια. Με τις κινήσεις των ποδιών τα συμπτώματα ανακουφίζονται.
- Πάρκινσον: Εδώ έχουμε διαταραχές στη φάση REM του ύπνου με έντονα όνειρα, ανήσυχο ύπνο και τραυματισμούς μέσα στη νύχτα.
- Ψυχικές διαταραχές: Στην κατάθλιψη κυρίως , αλλά και στην ψύχωση και σε εξάρτηση από αλκοόλ
- Παρενέργειες Φαρμάκων , όπως για παράδειγμα των διουρητικών
- Άλλες οργανικές παθήσεις: καρδιοπάθειες, χρόνιες πνευμονοπάθειες, χρόνιοι πόνοι
Πώς αντιμετωπίζονται οι διαταραχές ύπνου;
Η βασική αρχή είναι η αντιμετώπιση της αιτίας που προκαλεί τις αυπνίες.
Αν παρόλα αυτά εξακολουθούν να επιμένουν οι αυπνίες ή αν δεν υπάρχει κάποιο οργανικό αίτιο να τις προκαλεί, ξεκινάμε με ορισμένες τεχνικές που βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου:
- Να ακολουθείται ρουτίνα στον ύπνο-ξύπνημα
- Αποφυγή αλκοόλ και καφεΐνης μετά τις 6 το απόγευμα
- Αποφυγή πλούσιων σε θερμίδες γευμάτων το βράδυ
- Αποφυγή έντονης σωματικής ή πνευματικής κόπωσης λίγο πριν τον ύπνο
- Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών στο υπνοδωμάτιο
- Εφαρμογή μεθόδων χαλάρωσής
Αν με τις παραπάνω τεχνικές δεν έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε πρέπει να σκεφτούμε τη συνταγογράφηση κάποιου φαρμάκου κατά της αυπνίας. Εδώ υπάρχει μεγάλη ποικιλία, από φυτικά σκευάσματα (βαλεριάνα) ως αντικαταθλιπτικά ή και ηρεμιστικά. Η επιλογή θα γίνει από το θεράποντα ιατρό ανάλογα με την περίπτωση με τις λιγότερες επιθυμητές παρενέργειες.
Οι διαταραχές ύπνου είναι πολύ συχνές και δεν πρέπει να παραβλέπονται. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πάντα ότι ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωματική και την ψυχική υγεία, την καλύτερη απόδοση και ποιότητα ζωής. Επιπλέον, φαίνεται να είναι το πρώτο σημάδι σοβαρών νευρολογικών ασθενειών για αυτό το λόγο θα πρέπει να επικοινωνήσετε με ένα νευρολόγο.
Η Σταυρούλα Θωμοπούλου είναι Ειδική Νευρολόγος με επιπλέον ειδίκευση στη Ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής κατεύθυνσης στη Γερμανία. Επικοινωνήστε μαζί της για να μελετήσει την περίπτωση σας και να σας δώσει την κατάλληλη θεραπεία για εσάς.
