Εμβολιασμός και Νευρολογικές Παθήσεις: Σκλήρυνση κατά Πλάκας-Μια ειδική κατηγορία
Ο εμβολιασμός αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς και σίγουρους τρόπους πρόληψης και παρεμπόδισης εξάπλωσης επικίνδυνων για τη ζωή ασθενειών, όπως για παράδειγμα ο τέτανος και η διφθερίτιδα, γι’ αυτό και στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι υποχρεωτικός. Την περίοδο του Οκτώβρη-Νοέμβρη είναι επίκαιρος ο εμβολιασμός κατά στελεχών του ιού της γρίπης, όπου σκοπό έχει την πρόληψη ή το να εμποδίσει την εμφάνιση επικίνδυνων επιπλοκών σε περίπτωση νόσησης.
Γενικά υπάρχουν 2 κατηγορίες εμβολίων:
- Αυτά που έχουν σαν βάση αδρανοποιημένα στελέχη των οργανισμών, όπως αυτά εναντίων του ιού της γρίπης, του τετάνου, της ηπατίτιδας Β και είναι πιο ασφαλή για ανοσοκατεσταλμένα άτομα.
- Αυτά που έχουν σαν βάση ζώντα-εξασθενημένα στελέχη, όπως αυτά εναντίων του ιού της ιλαράς, Παρωτίτιδας, ανεμοβλογιάς, όπου εδώ χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή σε περίπτωση ανοσοκαταστολής.
Τι ισχύει με άτομα που πάσχουν από χρόνιες νευρολογικές παθήσεις;
Σε ότι αφορά άτομα με χρόνιες νευρολογικές παθήσεις, όπως άνοια, Πάρκινσον, επιληψία, ισχύει ότι και στο γενικό πληθυσμό. Σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της γρίπης οι ενδείξεις είναι οι εξής:
- Ηλικιωμένοι πάνω από 65 ετών.
- Έγκυες γυναίκες, ειδικά στο 2ο-3ο τρίμηνο όπου έχουμε τις υψηλότερες επιπλοκές
- Άτομα που πέρα από τη νευρολογική πάθηση πάσχουν από νοσήματα καρδιαγγειακού ή αναπνευστικού συστήματος, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ή βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή
Τι ισχύει σε σχέση με τον εμβολιασμό σε άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας;
Οι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας ανήκουν σε ιδιαίτερη κατηγορία. Είναι γνωστό ότι κάθε είδους λοίμωξη (ιογενής ή βακτηριακή) μπορεί να ασκήσει αρνητική επίδραση στην πορεία της νόσου. Έτσι κάθε μορφή ανοσοποίησης μέσω εμβολιασμού, αποτελεί την καλύτερη πρόληψη νέων ιώσεων και επιδείνωσης της νόσου. Από την άλλη, μια πληθώρα ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων για τη δευτερογενή πρόληψη της νόσου, καθώς και η κορτιζόνη που χρησιμοποιείται στις ιώσεις, μειώνουν τις άμυνες του οργανισμού και αυξάνουν τον κίνδυνο νέων λοιμώξεων. Έτσι η ενημέρωση σχετικά με τον εμβολιασμό είναι απαραίτητη.
Είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός σε άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση ή άλλες νευρολογικές παθήσεις;
Ναι. Ασθενείς με αυτοάνοσες παθήσεις είτε μιλάμε για πολλαπλή σκλήρυνση είτε για κάποια αυτοάνοση χρόνια πολυνευροπάθεια, έχουν αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει, εξαιτίας της φαρμακευτικής αγωγής, είτε κορτιζόνη είτε τα διάφορα ανοσοτροποποιητικά φάρμακα. Επιπλέον λοιμώξεις, όπως αυτές λόγω πνευμονόκοκκου. Έρπητα ζωστήρα, ιλαρά ή ιού γρίπης, που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό, σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα εμφανίζουν αρκετές επιπλοκές. Παράλληλα οι λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο νέων ιώσεων και συνεπώς δυσχεραίνουν την πορεία της σκλήρυνσης.
Υπάρχει κάτι που θα πρέπει να φοβάται ο ασθενής με σκλήρυνση κατά πλάκας σε σχέση με τους εμβολιασμούς;
Γενικά οι ασθενείς υπό ανοσοκαταστολή ή υπό ανοσοκατασταλτική θεραπεία από φόβο παρενεργειών δεν εμβολιάζονται επαρκώς. Ακολουθώντας κάποιους κανόνες, ο εμβολιασμός είναι ασφαλής. Συγκεκριμένα θα πρέπει να αποφεύγεται ο εμβολιασμός μέχρι και 4-6 εβδομάδες μετά από την έναρξη ενός νέου επεισοδίου (ώση). Επίσης θα πρέπει να υπάρχει κάποια απόσταση μεταξύ εμβολιασμού και έναρξη θεραπείας. Γενικά εμβόλια που έχουν σαν βάση αδρανοποιημένα στελέχη είναι ασφαλή.
Συνίσταται εμβολιασμός κατά του ιού της γρίπης σε άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας;
Φυσικά, και μάλιστα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Πρόκειται για ασφαλές εμβόλιο, καθώς αποτελείται από αδρανοποιημένα στελέχη και καλό είναι να γίνεται ετησίως. Σε άτομα υπό αγωγή με μονοκλωνικά αντισώματα πρέπει να γίνεται 4 εβδομάδες (υπό Rituximab) και 6 εβδομάδες (υπό Αlemtuzumab, Ocrelizumab) πριν την προγραμματισμένη θεραπεία. Ο εμβολιασμός δε συνδέεται σε καμία περίπτωση με εμφάνιση νέων ιώσεων. Αντίθετα μια ίωση-λοίμωξη μπορεί να αποτελεί αιτία νέας ίωσης.
Τι συμβαίνει με το στενό οικογενειακό περιβάλλον και τους φροντιστές ατόμων υπό ανοσοκαταστολή;
Τα άτομα αυτά θα πρέπει να είναι πλήρως εμβολιασμένα. Ιδιαίτερα οι φροντιστές ατόμων υπό ανοσοκαταστολή ή ανοσοτροποποιητική θεραπεία, τα μέλη της οικογένειας, καθώς και το ιατρικό προσωπικό καλό είναι να εμβολιάζονται ετησίως κατά του ιού της γρίπης.
Η Σταυρούλα Θωμοπούλου είναι ειδική Νευρολόγος με επιπλέον ειδίκευση στην ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κατεύθυνσης στη Γερμανία. Κλείστε ραντεβού για μια σωστή καθοδήγηση και την κατάλληλη θεραπεία.