Όγκοι (καρκίνοι) εγκεφάλου

Γενικά και Διαχωρισμός

  1. Υπάρχουν όγκοι εγκεφάλου που προέρχονται από τον ίδιο τον εγκεφαλικό ιστό, οι λεγόμενοι πρωτοπαθείς όγκοι, όπως:
    • Γλοιώματα, που ανάλογα με το είδους του κυττάρου που αναπτύσσονται έχουμε επιμέρους διαχωρισμό σε αστροκύττωμα, ολιγοδενδροκύττωμα, επενδύμωμα. Από το αστροκύττωμα εξελίσσεται το Γλοιοβλάστωμα. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα επιθετικός όγκος με κακή πρόγνωση.
    • Μηνιγγίωμα, είναι ιδιαίτερα συχνός όγκος των μηνίγγων, δηλαδή του ιστού που καλύπτει τον εγκέφαλο. Πρόκειται για καλοήθη όγκο, ο οποίος αν μεγαλώσει και πιέζει εγκεφαλικούς ιστούς μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα και πρέπει να αφαιρεθεί.
    • Νευρίνωμα, πρόκειται για καλοήθεις όγκους των περιφερικών νεύρων με πιο γνωστό το ακουστικό νευρίνωμα.
    • Μυελοβλάστωμα, είναι ένας επιθετικός κακοήθης τύπος καρκίνου με κύριο εντοπισμό την παρεγκεφαλίδα (οπίσθιο κατώτερο τμήμα του εγκεφάλου).
  2. Υπάρχουν και οι μεταστάσεις που έχουν ως πρώτη εντόπιση άλλα μέρη του σώματος, με πιο συχνό το μαστό.

Γενικότερα, πρόκειται για μία νόσο του κεντρικού νευρικού συστήματος αγνώστου αιτιολογίας που ανάλογα με το είδος εμφανίζονται σε διαφορετικές ηλικίες και έχουν διαφορετική πρόγνωση.

 Υπάρχει άλλος διαχωρισμός για τους όγκους εγκεφάλου;

Οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος μπορεί να είναι:

  • Καλοήθεις, οπότε αναπτύσσονται αργά και αν έχουν επιφανειακή εντόπιση χειρουργούνται πλήρως χωρίς πρόβλημα. Παραδείγματα είναι:
  1. Μηνιγγίωμα
  2. Νευρίνωμα
  3. Πυλοκυτταρικό αστροκύττωμα
  • Κακοήθεις, που αναπτύσσονται γρήγορα και η πρόγνωση δεν είναι συχνά καλή:
  1. Γλοιοβλάστωμα
  2. Μυελοβλάστωμα
  3. Αναπλαστικό αστροκύττωμα/Ολιγοδενδρογλοίωμα

 

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για τους όγκους του εγκεφάλου;

Για το ερώτημα αυτό υπάρχουν αρκετά ανοιχτά ζητήματα και υπό διερεύνηση. Τα δεδομένα π.χ. κατά πόσον το κάπνισμα, το αλκοόλ, η χρήση του κινητού ή κάποιες ύποπτες ουσίες του περιβάλλοντος παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου είναι διφορούμενα. Αντιθέτως είναι σαφές ότι η έκθεση σε ακτινοβολία στην περιοχή της κεφαλής αυξάνει τις πιθανότητες, καθώς και η κληρονομικότητα, ιδίως αν κάποιος έχει νοσήσει σε νεαρή ηλικία.

 

Υπάρχει τρόπος κάποιος να προλάβει τον όγκο του εγκεφάλου;

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν εξετάσεις ειδικές που να προλαμβάνουν την κατάσταση αυτή. Εξαίρεση αποτελούν σπάνιες κληρονομήσιμες μορφές καρκίνου, όπου είναι απαραίτητος ο γενετικός έλεγχος.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα των όγκων του εγκεφάλου;

Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τη θέση και το μέγεθος του όγκου και μπορεί να είναι τα εξής:

  1. Πονοκέφαλοι – εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο ο όγκος του εγκεφάλου να προκαλεί κεφαλαλγίες, αλλά κάθε μορφή νεοεμφανιζόμενης κεφαλαλγίας οφείλει να διερευνηθεί
  2. Επιληπτικά επεισόδια – ενδέχεται να αποτελούν πρώτο σύμπτωμα
  3. Μουδιάσματα ή αδυναμία (παράλυση) στα άκρα
  4. Ζάλη, ίλιγγος, ναυτία, εμετοί
  5. Προβλήματα στην όραση ή ακοή
  6. Αλλαγές απότομες στο χαρακτήρα, πρόβλημα συγκέντρωσης.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση σε περίπτωση υποψίας;

Σίγουρα το ατομικό, αλλά και οικογενειακό ιστορικό, καθώς και η κλινική εξέταση είναι το πρώτο σημαντικό βήμα. Από κει και πέρα ακολουθούν:

  1. Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική, μαγνητική εγκεφάλου, αγγειογραφία, και άλλες ειδικές εξετάσεις όπως μαγνητική φασματοσκοπία.
  2. Βιοψία: Όταν στη μαγνητική υπάρχει υποψία είναι απαραίτητο να ληφθεί κομμάτι από τον όγκο, συνήθως με νάρκωση, να εξεταστεί ώστε να σταδιοποιηθεί και να καθοριστεί η πρόγνωση και θεραπεία.
  3. Χειρουργικοί όγκοι: Κάποιες φορές είναι προτιμότερο να γίνει η αφαίρεση του όγκου αρχικά και μετά να σταλεί για βιοψία.

 

Ποια είναι η θεραπεία των όγκων του εγκεφάλου και πώς καθορίζεται;

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως το είδος του όγκου, η θέση του, η ηλικία και η γενική κατάσταση του ασθενούς.

Οι ειδικότητες που σχετίζονται άμεσα είναι ο νευρολόγος, ο νευροχειρούργος και ο ογκολόγος. Ο καθένας παίζει το δικό του ρόλο είτε στο συντονισμό της θεραπείας είτε στην περεταίρω παρακολούθηση. Οι διαθέσιμες μέθοδοι θεραπείας είναι το χειρουργείο, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία.

Ποιος ο ρόλος του νευρολόγου σε περιστατικά εγκεφαλικού όγκου;

Πολλά περιστατικά καταφθάνουν είτε στα νευρολογικά επείγοντα είτε στο ιδιωτικό ιατρείο με νευρολογικά συμπτώματα, όπου και θα τεθεί η υποψία της διάγνωσης και θα γίνει η παραπομπή στο νευροχειρούργο. Η κύρια θεραπεία καθορίζεται από το νευροχειρούργο και ογκολόγο. Ωστόσο ο νευρολόγος έχει ένα επικουρικό ρόλο και στην πορεία της νόσου αναλαμβάνοντας:

  1. Ρύθμιση αντιεπιληπτικής αγωγής σε περιπτώσεις συμπτωμάτων επιληψίας.
  2. Αντιμετώπιση συμπτωμάτων όπως κεφαλαλγία, ναυτία κλπ.
  3. Κυρίως την ψυχολογική στήριξη του ασθενούς, άλλοτε με αντικαταθλιπτική αγωγή και άλλοτε ψυχοθεραπευτικά.

Σε κάθε περίπτωση η καλή επικοινωνία και η σχέση εμπιστοσύνης του ασθενούς  και του περιβάλλοντος του με το νευρολόγο μπορούν να επηρεάσουν θετικά την πορεία της νόσου.

 

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, πως απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις για την σωστή διαχείριση της πορείας της νόσου. Μη διστάσετε να επικοινωνήστε με τη Σταυρούλα Θωμοπούλου Ειδική Νευρολόγο με επιπλέον ειδίκευση στη Ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής.