Λιποθυμικό επεισόδιο: Tι κρύβεται από πίσω;

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε βρεθεί μάρτυρες ή έχουμε υποστεί οι ίδιοι ένα τουλάχιστον λιποθυμικό επεισόδιο ή αλλιώς απώλεια συνείδησης. Πρόκειται για μια κατάσταση που θα μπορούσε να είναι εντελώς αθώα, όπως ένα υποτασικό επεισόδιο (για παράδειγμα σε νεαρές γυναίκες από αφυδάτωση), έως κάτι επικίνδυνο που απαιτεί άμεσα ιατρική βοήθεια.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αιτίες που οφείλονται για την απώλεια συνείδησης;

Οι αιτίες που προκαλούν απώλεια συνείδησης είναι γενικά:

Α.   Καρδιολογικής φύσης

• Υποτασικό επεισόδιο, απότομη πτώση της πίεσης είτε από αφυδάτωση, εξάντληση είτε σαν παρενέργεια φαρμάκων (π.χ. αντιυπερτασικά, διουρητικά, κάποια νευροληπτικά, αντιπαρκινσονικά ). Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι ταχυκαρδία, έντονη εφίδρωση και χλωμάδα.
• Ανακοπή καρδιάς ή οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, όπου εδώ η άμεση παρέμβαση του ιατρού είναι σωτήρια για τον ασθενή, ο οποίος μεταφέρεται στο νοσοκομείο για περαιτέρω διερεύνηση.
• Σοβαρές καρδιακές αρρυθμίες: Εξίσου επικίνδυνες για τη ζωή καταστάσεις. Πολλές φορές ο ασθενής χρειάζεται βηματοδότη.
• Υπογλυκαιμία, απότομη πτώση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι κόπωση, τρόμος και εφιδρώσεις.

Β.   Νευρολογικής φύσης

• Οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο: Πρόκειται για βαρύ εγκεφαλικό, όπου προκαλείται από απόφραξη με θρόμβο της κεντρικής αρτηρίας στη βάση του κρανίου. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι στην πλειοψηφία τους τα εγκεφαλικά δε συνοδεύονται από απώλεια συνείδησης.
• Εγκεφαλική αιμορραγία : Μπορεί να προκληθεί από σοβαρό πέσιμο με χτύπημα στο κεφάλι, το λεγόμενο υποσκληρίδιο αιμάτωμα. Επίσης η αιμορραγία προκαλείται από ρήξη ανευρύσματος σε κάποιο αγγείο του εγκεφάλου. Ο πάσχον αναφέρει συχνά αιφνίδιο πονοκέφαλο με εξαιρετικά μεγάλη ένταση (σαν κεραυνός). Αν δεν χάσει τις αισθήσεις του καταλήγει από τους αφόρητους πόνους στα επείγοντα.
• Επιληπτική κρίση: Εξαιτίας της ανάπτυξης ανώμαλης δραστηριότητας του εγκεφάλου παρουσιάζονται φαινόμενα απώλειας συνείδησης, με πιο χαρακτηριστικό αυτό των γενικευμένων σπασμών με συχνά απώλεια ούρων ή κοπράνων. Οι σπασμοί διαρκούν 1 με 2 λεπτά, ενώ ακολουθεί μια φάση ,όπου το άτομο είναι σε σύγχυση και δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον για τουλάχιστον 20 λεπτά.

Πώς ξεχωρίζουμε ένα υποτασικό λιποθυμικό επεισόδιο από μια κρίση επιληψίας;

Συνήθως, τα λιποθυμικά επεισόδια καρδιακής προέλευσης προκαλούν μειωμένη αιματική ροή και για αυτό τα άτομα παρουσιάζονται ιδιαίτερα ωχρά. Σε υπόταση, το επεισόδιο διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα ως ένα λεπτό , το άτομο είναι σε θέση να αναγνωρίσει αμέσως το περιβάλλον του και μετά τη λήψη υγρών ανακτά και το χρώμα του. Αντίθετα μετά από ένα επιληπτικό επεισόδιο το άτομο είναι σε σύγχυση , που σε μεγαλύτερες ηλικίες διαρκεί ώρες. Οι σπασμοί και η απώλεια ούρων ή κοπράνων είναι χαρακτηριστικοί.

Πώς αντιδρούμε σε περίπτωση επιληπτικού επεισοδίου στο περιβάλλον;

Όταν δει κανείς για πρώτη φορά επιληπτική κρίση με σπασμούς μπορεί να αισθανθεί φόβο ή αμηχανία, αλλά η διατήρηση της ψυχραιμίας είναι απαραίτητη. Σε περίπτωση απότομης πτώσης στο έδαφος ή σπασμών, είναι σημαντικό να προστατέψουμε το άτομο από τυχόν τραυματισμούς και να γυρίσουμε το άτομο στο πλάι για αποφυγή εισρόφησης. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι σπασμοί διαρκούν κανονικά 1-2 λεπτά και ακολουθεί η φάση της σύγχυσης ή καταστολής. Στην περίπτωση αυτή το άτομο χρειάζεται παρακολούθηση μέχρι να ανακτήσει τις αισθήσεις του. Δεν είναι απαραίτητη η μεταφορά του στο νοσοκομείο εφόσον δεν υπάρχει τραυματισμός.

Σε παρατεταμένους σπασμούς πάνω από 10 λεπτά απαιτείται η άμεση χορήγηση φαρμάκου, η επείγουσα κλήση του ασθενοφόρου και η μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο για περαιτέρω σταθεροποίηση. Οι επιληπτικοί ασθενείς έχουν συνήθως μαζί τους ένα φάρμακο σε υγρή μορφή για τις επείγουσες περιπτώσεις.

Τι κάνουμε σε περίπτωση απλού λιποθυμικού επεισοδίου;

Το απλό λιποθυμικό διαρκεί συνήθως κάποια δευτερόλεπτα. Και εδώ χρειάζεται ψυχραιμία και ξεκάθαρες κινήσεις. Μετακινούμε αρχικά το άτομο σε ασφαλές μέρος και ελέγχουμε αν υπάρχει τραυματισμός με την πτώση στο έδαφος. Μετράμε την πίεση και το σάκχαρο, αν υπάρχει δυνατότητα, διαφορετικά τοποθετούμε το άτομο σε στάση με τα πόδια ψηλότερα από την κεφαλή για αύξηση της αιματικής ροής στον εγκέφαλο. Προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε με το άτομο και αν είναι σε θέση και δεν υπάρχει κάποιο εμφανές πρόβλημα στην κατάποση , χορηγούμε υγρά ή και κάποια γλυκαντική ουσία. Τα νεαρά άτομα συνήθως επανέρχονται πλήρως με αυτά τα μέτρα. Στις μεγαλύτερες ηλικίες η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει παρατεταμένη σύγχυση, οπότε είναι απαραίτητη η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών στο νοσοκομείο.

Τι γίνεται σε περίπτωση αιφνίδιας απώλειας συνείδησης , όπου το άτομο δεν αντιδρά;

Πρόκειται για σοβαρές επικίνδυνες για τη ζωή καταστάσεις , όπως μια αιμορραγία ή ανακοπή καρδιάς. Τότε πρέπει να γίνει επείγουσα κλήση στο ΕΚΑΒ για παροχή πρώτων βοηθειών από τα κατάλληλα εκπαιδευμένα άτομα και μεταφορά στο νοσοκομείο.

Μπορεί ο έντονος πόνος να προκαλέσει λιποθυμία;

Ναι, στην περίπτωση αυτή έχουμε διέγερση του παρασυμπαθητικού συστήματος και συνεπώς αγγειοδιαστολή, υπόταση και βραδυκαρδία. Είναι μια καλοήθης κατάσταση και μπορεί να οφείλεται σε έντονο, είτε ψυχικό είτε σωματικό, ερέθισμα. Εδώ σημειώνουμε ότι υπάρχει και η ψυχογενής ψευδοσυγκοπή, που δεν είναι αληθινή απώλεια συνείδησης και οφείλεται σε άγχος.

Για την κατάλληλη καθοδήγηση και θεραπεία, επικοινωνήστε με την ειδική Νευρολόγο Σταυρούλα Θωμοπούλου.