Πάρκινσον: Στάδια Εξέλιξης και επιπλέον θεραπείες στα προχωρημένα στάδια

Tι είναι η νόσος Πάρκινσον;

Όπως είναι γνωστό, κατά την ιδιοπαθή νόσο Πάρκινσον έχουμε μια αργά εξελισσόμενη καταστροφή – εκφύλιση νευρικών κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη στα βασικά γάγγλια. Τα βασικά γάγγλια είναι μια περιοχή του εγκεφάλου υπεύθυνη για το συντονισμό των κινήσεων. Η νόσος εκδηλώνεται μόνο μετά από το 80% των εκφυλιστικών κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη. Κατά την εκφυλιστική αυτή διαδικασία περνούν οι ασθενείς από διάφορα στάδια, σε άλλους πιο αργά και σε άλλους πιο γρήγορα. Ο στόχος μιας αγωγής είναι η επιβράδυνση της παραπάνω εξέλιξης και βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Νόσος Πάρκινσον – Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της νόσου είναι κυρίως κινητικά συμπτώματα και αναφέρονται παρακάτω:

• Ακαμψία μυών: Εντοπίζεται κυρίως με έλλειψη ευλιγισίας στα άκρα, στον κορμό και στον αυχένα.
• Βραδυκινησία: Τα άτομα με νόσο Πάρκινσον εκτελούν κινήσεις της καθημερινότητας τους, όπως π.χ. γράψιμο, κούμπωμα πουκαμίσου, εξαιρετικά αργά.
• Τρόμος ηρεμίας: Το τρέμουλο των άκρων εμφανίζεται κυρίως σε καταστάσεις ηρεμίας και περιορίζεται, όταν ο ασθενής πάει να πραγματοποιήσει κάποια κίνηση.
• Αδυναμία ισορροπίας: Το άτομο δεν μπορεί να ισορροπήσει με ευκολία και συχνά κάνει μικρά και γρήγορα βήματα.

Επιπροσθέτως, η νόσος μπορεί να προκαλέσει και μια σειρά από συμπτώματα εκτός των κινητικών διαταραχών. Τα συμπτώματα αυτά είναι είτε νευροψυχιατρικά, είτε άλλης μορφής. Για παράδειγμα, μπορεί ο ασθενής να εμφανίσει κατάθλιψη, παραισθήσεις, διαταραχές ύπνου, αυπνία κ.ά. Επίσης, μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα όπως απώλεια βάρους, γαστρεντερικά προβλήματα, ξηροστομία- ξηροφθαλμία κ.ά.

Ποια είναι τα στάδια εξέλιξης της νόσου Πάρκινσον;

Τα στάδια εξέλιξης έχουν οριστεί κυρίως για να καθορίσουν το βαθμό αναπηρίας του ασθενούς και είναι:

• Στάδιο 0: Προστάδιο, όπου δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη τα κλασικά συμπτώματα. Ωστόσο για χρόνια πριν την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων παραπονιούνται ασθενείς για ανοσμία ή υποσμία. Κάποια ανέφεραν αυξημένη κινητικότητα των ποδιών ή γενικά απότομες κινήσεις του σώματος ή πτώσεις από το κρεβάτι, ως αποτέλεσμα διαταραχών ύπνου τύπου REM. Επίσης λίγο πριν την εκδήλωση της νόσου και αρχικά μπορεί κάποιοι να παρουσιάζουν πόνους στους ώμους που δεν εξηγούνται από τους ορθοπεδικούς.
• Στάδιο1: Εγκατάσταση των συμπτωμάτων. Χαρακτηριστικά τρόμος (τρέμουλο) στην ηρεμία. Μικρές αλλαγές στην έκφραση του προσώπου (υπομιμία) και στη στάση του σώματος μπορεί να είναι ορατές. Μάλιστα χαρακτηριστική είναι η μονόπλευρη εκδήλωση, δηλαδή τρέμουλο στο ένα χέρι.
• Στάδιο 2: Παρά την αρχική μονόπλευρη εκδήλωση στην πορεία επηρεάζεται και η άλλη πλευρά. Τα βήματα γίνονται πιο συρόμενα, η ομιλία πιο μονότονη και χαμηλής έντασης.
• Στάδιο 3: Εδώ έχουμε περαιτέρω επιβράδυνση των κινήσεων και κάποιες δυσκολίες διατήρησης όρθιας στάσης του κορμού κατά την κίνηση, ιδίως στις στροφές.
• Στάδιο 4: Έχουμε επιπλέον επιδείνωση στην κίνηση. Οι ασθενείς ακόμα μπορούν να στέκουν και να περπατάνε με το πι, αλλά υπάρχει σημαντικός βαθμός αναπηρίας. Η ακαμψία στις αρθρώσεις μεγαλώνει ενώ η δραστικότητα των φαρμάκων που αυξάνουν τη ντοπαμίνη μειώνεται. Έτσι, ενώ αυξάνονται οι δοσολογίες σημαντικά, άλλες φορές νιώθουν οι ασθενείς πάγωμα στην κίνηση (freezing), άλλες φορές υπερβολικές κινήσεις που δύσκολα χειρίζονται (υπερκινήσεις).
• Στάδιο 5: Είμαστε στο τελικό στάδιο, όπου οι ασθενείς χρειάζονται πλέον συνεχή παρακολούθηση και φροντίδα. Η κίνηση γίνεται πάντα με κάποιο βοήθημα, π.χ. αναπηρικό αμαξίδιο, ενώ κάποιες φορές δεν αποκλείεται η κατάκλιση στο κρεβάτι.

Υπάρχουν παράγοντες που συμβάλλουν στη θετική εξέλιξη της νόσου;

Ο διαχωρισμός που προαναφέρθηκε δίνει μια αδρή κατεύθυνση για την πορεία της νόσου, ωστόσο δεν είναι δεσμευτικές. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο. Πολλοί ασθενείς για παράδειγμα έχουν χάσει πολύτιμο χρόνο πηγαίνοντας σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, π.χ. ορθοπεδικούς, για ανεξήγητους πόνους σε ώμο ή μέση ή προβλήματα κινητικότητας. Πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή σημαντικό ρόλο παίζει η φυσιοθεραπεία και η γενικότερη ενεργοποίηση του ασθενούς στο κοινωνικό του περιβάλλον. Επίσης, η καλή σχέση και συνεργασία με το θεράποντα νευρολόγο είναι κρίσιμη για την πληροφόρηση του ασθενούς και για νέες θεραπείες, ιδίως στα προχωρημένα στάδια.

Η ειδική νευρολόγος Σταυρούλα Θωμοπούλου με εξειδίκευση στη Ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής κατεύθυνσης, βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας παρέχει την κατάλληλη εξατομικευμένη διάγνωση για το Πάρκινσον. Στη συνέχεια, ανάλογα του σταδίου που βρίσκεται ο κάθε ασθενής, η έμπειρη ιατρός θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία για την καλυτέρευση της ζωής σας.

Επικοινωνήστε με την ιατρό για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση σχετικά με τη νόσο Πάρκινσον και τα στάδια εξέλιξης της.