Σύνδρομο Ανήσυχων Άκρων – Πώς συνδέεται με την αϋπνία;
Τι είναι το σύνδρομο ανήσυχων άκρων;
Πρόκειται για μία κατάσταση που προκαλεί συχνά έντονη ακατανίκητη επιθυμία κίνησης κυρίως των ποδιών, που συνοδεύεται πολλές φορές από επώδυνα μουδιάσματα ή κάψιμο στα πόδια. Τα συμπτώματα εμφανίζονται τις απογευματινές ή βραδινές ώρες στον ύπνο ή σε κατάσταση ηρεμίας, δηλαδή όταν ξαπλώνει κάποιος στο καναπέ ή στο κρεβάτι. Το άτομο νιώθει ανακούφιση από τα συμπτώματα όταν σηκωθεί και κινηθεί. Συνεπώς η παρουσία της κατάστασης αυτής αποτελεί σημαντική αιτία αφύπνισης τη νύχτα.
Πόσο συχνά και σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται το σύνδρομο;
Περίπου ένα 5-10% του πληθυσμού υποφέρουν από το σύνδρομο. Εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες. Συνήθως πρωτοεμφανίζεται την 3η δεκαετία της ζωής, αλλά με την πάροδο των χρόνων τα συμπτώματα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και συχνότητα.
Ποιες είναι οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου για το σύνδρομο ανήσυχων άκρων;
Ο ακριβής μηχανισμός του συνδρόμου δεν είναι γνωστός, εξού και ο όρος «ιδιοπαθής». Υπάρχουν ωστόσο ενδείξεις ότι η νόσος έχει να κάνει με το μεταβολισμό της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, που σχετίζεται μεταξύ άλλων με το συντονισμό των κινήσεων. Πέρα από το ιδιοπαθές σύνδρομο ανήσυχων άκρων υπάρχουν και οι δευτεροπαθείς αιτίες, όπως για παράδειγμα:
- Η έλλειψη σιδήρου
- Η εγκυμοσύνη
- Η νεφρική ανεπάρκεια
- Δυσλειτουργία θυροειδούς
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Πολυνευροπάθεια
- Κάποια φάρμακα, όπως τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου ανήσυχων άκρων και πώς σχετίζονται με τα προβλήματα ύπνου;
Σύμφωνα και με το όνομα του συνδρόμου έχουμε μια σχεδόν ακατανίκητη επιθυμία κίνησης των κάτω άκρων στην ηρεμία (στον ύπνο/ξεκούραση/χαλάρωση). Σε περίπτωση που παραμένουν ακίνητα τα πόδια παρουσιάζονται επώδυνα μουδιάσματα, κράμπες, πίεση τάση, συμπτώματα που με την έναρξη της κίνησης εξαφανίζονται. Είναι λογικό ότι η κατάσταση αυτή τις βραδινές ώρες καταστρέφει τη συνέχεια του ύπνου με αποτέλεσμα υπνηλία και μειωμένη απόδοση μες στη μέρα. Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί τα συμπτώματα να εμφανιστούν και στα χέρια.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση είναι ως επί τω πλείστον
- Κλινική, γι’ αυτό καλό θα ήταν και οι γενικοί γιατροί να είναι υποψιασμένοι όταν ένας ασθενής διαμαρτύρεται για προβλήματα στον ύπνο. Καλό είναι να ερωτάται ο ασθενής για τυχόν έντονες κινήσεις στη διάρκεια του ύπνου με συνοδά επώδυνα μουδιάσματα.
- Κάποιες φορές στα εργαστήρια ύπνου μέσω video και εγκεφαλογραφήματος διαπιστώνονται οι περιοδικές κινήσεις των ποδιών.
- Τέλος, χρήσιμος είναι ο εργαστηριακός έλεγχος για τα επίπεδα σιδήρου, καθώς και το ηλεκτρομυογράφημα για να αποκλειστεί τυχόν πολυνευροπάθεια.
Πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο ανήσυχων άκρων;
Αρχικά, σε περίπτωση ανεύρεσης δευτεροπαθούς αιτίας όπως η έλλειψη σιδήρου, πρέπει αυτή να αντιμετωπίζεται. Για τις εγκυμονούσες, πέραν από μαγνήσιο δεν συνιστάται άλλη θεραπεία.
Η θεραπεία που ανακουφίζει τα συμπτώματα περιλαμβάνει μια σειρά από φάρμακα που μπορεί να συνδυαστούν:
- L-Dopa ή αγωνιστής ντοπαμίνης: Αποτελεί φάρμακο πρώτης επιλογής, αν και δεν πρόκειται για πάρκινσον. Οι απαιτούμενες δόσεις είναι πολύ χαμηλότερες.
- Γκαμπαπεντίνη ή Πρεγκαμπαλίνη
- Αν τα παραπάνω φάρμακα δε αρκούν, μπορεί να συνδυαστούν ή και να χορηγηθούν και οπιοειδή.
Γενικότερα είναι μία κατάσταση που επηρεάζει την ποιότητα ζωής και τον ύπνο και η καλή συνεργασία με το νευρολόγο είναι απαραίτητη. Αν έχετε συμπτώματα του συνδρόμου ανήσυχων άκρων απευθυνθείτε στην Ειδική Νευρολόγο, Σταυρούλα Θωμοπούλου. Η ιατρός θα σας κατευθύνει ως προς τη διάγνωση και την αντιμετώπιση του συνδρόμου.
