Τρόμος ( τρέμουλο) : Αιτίες και Τρόποι Αντιμετώπισης

Τι είναι ο τρόμος;

Ο τρόμος, το λεγόμενο τρέμουλο, είναι από τα συνηθέστερα και συνήθως παρεξηγημένα νευρολογικά συμπτώματα. Πολλοί τον συνδέουν άμεσα με τη νόσο του Πάρκινσον, πράγμα που οδηγεί από μη ειδικούς σε λάθος διάγνωση. Στην πραγματικότητα το Πάρκινσον είναι μια από τις πολλές αιτίες τρόμου, που θα αναφερθούν παρακάτω. Γι’ αυτό απαιτείται κάθε φορά η καλή λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Ποιες είναι οι συνήθεις αιτίες τρόμου;

• Φάρμακα: Υπάρχουν ορισμένα φάρμακα που ενοχοποιούνται περισσότερο όπως κάποια αντικαταθλιπτικά, το λίθιο, νευροληπτικά, αντιαρρυθμικά, θυροειδικές ορμόνες, ανοσοκατασταλτικά. Στην περίπτωση αυτή, το τρέμουλο συνήθως εμφανίζεται λίγο μετά την έναρξη της θεραπείας και μπορεί να είναι δοσοεξαρτώμενο.
• Τοξικές ουσίες/αλκοόλ: O τρόμος εμφανίζεται όχι μόνο ως παρενέργεια, αλλά πολύ συχνότερα στο πλαίσιο στερητικού συνδρόμου μαζί με άλλα συμπτώματα όπως εφιδρώσεις, ταχυκαρδίες.
• Ενδοκρινολογικά προβλήματα, για παράδειγμα ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η υπασβεστιαιμία.
• Προβλήματα στα νεφρά, με τους ηλεκτρολύτες του σώματος, υπογλυκαιμίας, καθώς και έλλειψη βιταμίνης Β12.
• Ο παράγοντας στρες, καθώς και η σωματική εξάντληση παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση ενός ελαφρούς φυσιολογικού προϋπάρχοντα τρόμου. Στην ίδια κατηγορία εντάσσεται και η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης.
• Ιδιοπαθής Τρόμος: Πρόκειται για μια από τις συνηθισμένες καλοήθεις μορφές, όπου εμφανίζεται ακόμα και σε μικρές ηλικίες με ελαφρύ τρέμουλο, συμμετρικά στα χέρια, ή ακόμα μόνο στην κεφαλή. Είναι μια καλοήθης κατάσταση όπου ο πάσχον αναφέρει τουλάχιστον ένα άτομο στο οικογενειακό περιβάλλον (πχ γονιό, παππού) με παρόμοια συμπτώματα. Σε κάποια άτομα είναι τόσο ήπια η εκδήλωση, όπου δεν το παρατηρούν καν, και σε άλλους το τρέμουλο δυσκολεύει την καθημερινότητα, οπότε χρειάζεται αγωγή. Χαρακτηριστική είναι η επιδείνωση των συμπτωμάτων με το στρες ή με τη λήψη καφεΐνης και η βελτίωση με μικρή ποσότητα αλκοόλ.
• Πάρκινσον: Δεν μπορούμε να παραλείψουμε τη νόσο πάρκινσον, που είναι μια σημαντική αιτία τρόμου, αλλά όχι και η μοναδική. Παρουσιάζεται κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες και ο τρόμος εμφανίζεται ως επί το πλείστον στην ηρεμία. Στην πορεία της νόσου εκδηλώνονται και άλλα κινητικά συμπτώματα , όπως προβλήματα στη βάδιση , βραδύτητα στις κινήσεις, ακαμψία με πόνους συχνά στις αρθρώσεις, οπότε η διάγνωση είναι εύκολη. Η νευρολογική εξέταση είναι τις περισσότερες φορές αρκετά διαφωτιστική και η φαρμακευτική αγωγή απαραίτητη.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η λήψη του ιστορικού από το νευρολόγο είναι πολύ σημαντική για τη διερεύνηση της αιτίας. Συνεπώς η ύπαρξη στρεσογόνων παραγόντων, η τυχόν λήψη φαρμάκων, το θετικό οικογενειακό ιστορικό, βοηθούν στη σωστή προσέγγιση.

Κατόπιν, η κλινική νευρολογική εξέταση δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να παραληφθεί. Άλλα νευρολογικά συμπτώματα , όπως δυσκολία στη βάδιση, αστάθεια, υποδηλώνουν χρόνια νευρολογικά νοσήματα. Τέλος, ο εργαστηριακός έλεγχος είναι απαραίτητος για να αποκλειστούν αιτίες όπως πρόβλημα στο θυροειδή ή τα νεφρά, ή έλλειψη βιταμινών.

Πώς θεραπεύεται ο τρόμος;

Εξαρτάται πάντα από την αιτία. Στην περίπτωση του πάρκινσον είναι απαραίτητη η άμεση φαρμακευτική θεραπεία και η τακτική παρακολούθηση από νευρολόγο. Όταν προκύψει από τον εργαστηριακό έλεγχο πιθανό πρόβλημα στο θυροειδή, τότε αναλαμβάνει ο ενδοκρινολόγος, σε περίπτωση έλλειψης βιταμινών αναλαμβάνει ο παθολόγος.

Αν ο παράγοντας στρες ή η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης επιδεινώνουν τον τρόμο, οφείλει το άτομο να κάνει ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, εντάσσοντας στην καθημερινότητα δραστηριότητες που μειώνουν τα επίπεδα του στρες, είτε ελαττώνοντας την καφεΐνη. Δίλημμα για τον εκάστοτε ιατρό είναι όταν ο τρόμος αποτελεί παρενέργεια φαρμάκου. Σε περίπτωση δυνατότητας αλλαγής του φαρμάκου τα πράγματα είναι απλά.

Σε αντίθετη περίπτωση, πρέπει να σταθμιστούν τα υπέρ και τα κατά και βρίσκεται μια μέση λύση, όπως μείωση της δόσης ή θεραπεία κατά του τρόμου. Τέλος για την περίπτωση του ιδιοπαθούς  τρόμου υπάρχουν διάφορα φάρμακα που βοηθούν, ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό. Σε δύσκολες περιπτώσεις, ακολουθείται επεμβατική μέθοδος στην περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τις κινήσεις. Υπάρχουν επίσης ασθενείς με τόσο ελαφρά συμπτώματα, όπου δεν αξίζει τον κόπο η φαρμακευτική αγωγή.

Δηλαδή μπορεί να μη θεραπεύσει κανείς τον τρόμο με φαρμακευτική αγωγή;

Βέβαια. Εξαρτάται πάντα από την αιτία. Όταν ο τρόμος είναι σύμπτωμα της νόσου πάρκινσον ή συνέπεια κάποιας πάθησης στο θυροειδή, είναι απαραίτητη η φαρμακευτική προσέγγιση. Αν όμως οφείλεται σε καλοήθη, ιδιοπαθή τρόμο, τότε εξαρτάται κατά πόσο τα συμπτώματα επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ατόμου. Επίσης, αν εμφανίζεται ο τρόμος στο πλαίσιο απαραίτητης αντιεπιληπτικής ή κάποιας νευροληπτικής αγωγής και δε δυσκολεύει την καθημερινότητα του ατόμου, μπορεί το άτομο να μάθει να ζει με το σύμπτωμα αυτό. Σε διαφορετική περίπτωση, αντιμετωπίζεται είτε με μείωση της δόσης είτε αλλαγή του φαρμάκου ή ακόμα και με θεραπεία κατά του τρόμου.

Η Σταυρούλα Θωμοπούλου είναι ειδική Νευρολόγος με επιπλέον ειδίκευση στην ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κατεύθυνσης στη Γερμανία. Κλείστε ραντεβού για μια εξειδικευμένη διάγνωση και θεραπεία.