Βιταμίνες και η καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος
Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολύς λόγος για το ρόλο των βιταμινών στη διατήρηση της καλής υγείας. Σύμφωνα με έρευνες, κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε υπέρμετρη κατανάλωση βιταμινών. Παρακάτω αναφέρονται συνοπτικά οι βιταμίνες που επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία του νευρικού συστήματος:
Βιταμίνη Β1 (Θειαμίνη)
Πρόκειται για μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που βρίσκεται στο χοιρινό κρέας, στο συκώτι, στα προϊόντα ολικής άλεσης και απορροφάται από το έντερο. Παρατηρείται έλλειψη των βιταμινών Β1 σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση γαστρικού δακτυλίου για την παχυσαρκία ή άτομα που έχουν πρόβλημα με το έντερο και εμφανίζουν επαναλαμβανόμενα διάρροιες και εμετούς. Η πιο συχνή αιτία όμως είναι ο αλκοολισμός, είτε στα πλαίσια δυσλειτουργίας στο συκώτι είτε λόγω μειωμένης πρόσληψης ισορροπημένης διατροφής από τους αλκοολικούς.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις από έλλειψη της βιταμίνης Β1 στο νευρικό σύστημα;
Οι πιο σοβαρές επιπτώσεις είναι οι εξής:
- Εγκεφαλοπάθεια Wernicke: Πρόκειται για μια επικίνδυνη κατάσταση που εκδηλώνεται με αστάθεια βάδισης, οφθαλμικές διαταραχές ως και διαταραχές στο επίπεδο συνείδησης. Σε περίπτωση που η κατάσταση αυτή δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, ενδέχεται στην πορεία να εκδηλωθούν μόνιμα προβλήματα μνήμης και συγχυτικός λόγος, το λεγόμενο σύνδρομο Korsakow.
- Πολυνευροπάθεια , δηλαδή προσβολή πολλών περιφερικών νεύρων με επώδυνα μουδιάσματα και «καψίματα» στα πόδια.
Πώς αντιμετωπίζεται η έλλειψη βιταμίνης Β1;
Αν παρατηρούνται εκδηλώσεις όπως πτώση του επιπέδου συνείδησης και σύγχυση, τότε είναι απαραίτητη σε πρώτη φάση η ενδοφλέβια ή ενδομυική χορήγηση των κατάλληλων φαρμάκων. Η καλύτερη πρόληψη για την αποφυγή των περιστατικών αυτών είναι η ισορροπημένη διατροφή.
Βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη)
Πηγή πρόσληψης της βιταμίνης Β6 είναι:
- Το κρέας
- Το ψάρι
- Το συκώτι
- Τα δημητριακά,
- Οι πατάτες,
- Το ρύζι,
- Το καλαμπόκι
- Τα πράσινα λαχανικά
- Οι μπανάνες
Οι πιο συχνές καταστάσεις που οδηγούν σε ανεπαρκή πρόσληψη ή απαιτούν αυξημένη κατανάλωση είναι η εγκυμοσύνη, ο αλκοολισμός και η μειωμένη απορρόφηση.
Ποιες οι νευρολογικές εκδηλώσεις από την έλλειψη της βιταμίνης Β6;
- Προσβολή πολλών περιφερικών νεύρων (πολυνευροπάθειες) με μουδιάσματα, καψίματα στα πόδια και παραλύσεις.
- Επιληπτικά επεισόδια ανθεκτικά σε θεραπεία
- Υψηλό κίνδυνο για ισχαιμικά εγκεφαλικά
Βιταμίνη Β12
Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 έχει απασχολήσει πολύ καθώς επηρεάζει ποικιλοτρόπως το νευρικό σύστημα. Αρχικά, εμπεριέχεται κυρίως σε ζωικές τροφές, όπως συκώτι, κρέας, ψάρι, αυγά, γάλα, γι’ αυτό και συχνά παρατηρείται έλλειψή της σε άτομα που τρέφονται αποκλειστικά με φυτικές τροφές (vegetarian, vegan). Άλλες συχνές αιτίες έλλειψης είναι ο χρόνιος αλκοολισμός, η καχεξία, η τρίτη ηλικία , καθώς και η εγκυμοσύνη λόγω αυξημένων αναγκών. Ο βασικός μεταβολισμός της βιταμίνης Β12 γίνεται στο στομάχι, γι’ αυτό και άτομα με πρόβλημα γαστρίτιδας ή επέμβαση στο στομάχι παρουσιάζουν συχνά έλλειψη.
Πώς εκδηλώνεται η έλλειψη βιταμίνης Β12;
- Η έκταση των νευρολογικών εκδηλώσεων ποικίλει από μια ελαφρά αστάθεια με μουδιάσματα στα πόδια και πόνους (πολυνευροπάθεια) ως προσβολή του νωτιαίου μυελού και ανικανότητα βάδισης.
- Η στέρηση Β12 μπορεί να προκαλέσει άνοια ωστόσο, αποτελεί μια από τις ελάχιστες αιτίες θεραπεύσιμης άνοιας.
- Δεν σπανίζουν και οι ψυχιατρικές εκδηλώσεις, όπως κατάθλιψη, μειωμένη ενέργεια, αλλά και ψυχωτικές εκδηλώσεις με ψευδαισθήσεις.
- Εκτός νευρικού συστήματος η έλλειψη βιταμίνης Β12 προκαλεί σοβαρή αναιμία, ίκτερο, πρόβλημα στο στομάχι, διάρροιες και πιθανή απώλεια βάρους.
Ποια είναι η διαδικασία της διάγνωσης και αντιμετώπισης της έλλειψης βιταμίνης Β1;
Η διάγνωση πραγματοποιείται εύκολα από το ιστορικό και την κλινική εικόνα με τον εργαστηριακό έλεγχο. Σε σοβαρή προσβολή του νευρικού συστήματος μπορεί να χρειαστεί και μαγνητική τομογραφία, ενώ συχνά ελέγχεται και το στομάχι με γαστροσκόπηση για ανεύρεση της αιτίας της έλλειψης.
Βιταμίνη Β9 (φυλλικό οξύ)
Η υδατοδιαλυτή αυτή βιταμίνη βρίσκεται στα σκούρα πράσινα λαχανικά, στα προϊόντα ολικής άλεσης και στα ζωικά προϊόντα. Συχνές αιτίες έλλειψης είναι η δυσαπορρόφηση, η αναιμία, η εγκυμοσύνη και η πρόσληψη κάποιων φαρμάκων.
Ποιες είναι οι εκδηλώσεις έλλειψης φυλλικού οξέος;
Πέρα από την αναιμία που προκαλεί, έχουμε προσβολή περιφερικών νεύρων που εκδηλώνεται με μουδιάσματα και πόνους. Επίσης συχνό φαινόμενο αποτελεί η παρουσίαση του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών, αλλά και συμπτώματα κατάθλιψης περίπου στο 50% των ατόμων με έλλειψη φυλλικού οξέος. (διπλάσιος αριθμός σε σχέση με αντίστοιχο της έλλειψης βιταμίνης Β12)
Πώς γίνεται η υποκατάσταση;
Τις περισσότερες φορές με χορήγηση χαπιού από το στόμα ως 2-3 φορές την ημέρα για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών. Εξαιρετικά σημαντική είναι η προφυλακτική θεραπεία στις εγκύους.
Βιταμίνη D
Ποια είναι η επίδραση της βιταμίνης D στο νευρικό σύστημα;
Εδώ και αρκετές δεκαετίες υπήρχε η αντίληψη ότι η βιταμίνη D έχει να κάνει μόνο με το μεταβολισμό των οστών και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Σύμφωνα με τα καινούργια δεδομένα η βιταμίνη D προστατεύει από νευρολογικές βλάβες και χρόνιους πόνους. Είναι γνωστό ότι ο επιπολασμός της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι υψηλότερος στις βόρειες χώρες, όπου λόγω μικρότερου βαθμού ηλιοφάνειας , η απορρόφηση της βιταμίνης D επιδρά αρνητικά στη διάθεση (κατάθλιψη), αλλά τις γνωστικές λειτουργίες (άνοια). Έχει διαπιστωθεί ότι η υποκατάσταση της βιταμίνης αυτής σε ηλικιωμένους βοηθά στη συγκέντρωση, στον ύπνο και προλαμβάνει επεισόδια εξάντλησης.
Πώς γίνεται η υποκατάσταση της βιταμίνης D;
Σε περίπτωση που υπάρχει έλλειψη με κλινικά συμπτώματα, κρίνεται απαραίτητη η χρήση διαλυμάτων υψηλής συγκέντρωσης βιταμίνης D για την αρχική φάση. Στην πορεία μετά τη σταθεροποίηση υπάρχουν σκευάσματα πιο χαμηλής συγκέντρωσης. Γενικά οι δοσολογίες τον χειμώνα είναι πιο μεγάλες , λόγω της μειωμένης απορρόφησης (λιγότερη ηλιοφάνεια), σε σύγκριση με το καλοκαίρι.
Η Σταυρούλα Θωμοπούλου είναι ειδική Νευρολόγος με επιπλέον ειδίκευση στην ψυχιατρική και Ψυχοθεραπεία Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κατεύθυνσης στη Γερμανία. Κλείστε ραντεβού για μια εξειδικευμένη διάγνωση και θεραπεία.
